پیدایش گونههای جدید ادبی از یک­سو و نگرشهای زبانشناختی به ادبیات از سوی دیگر ضرورت بازنگری در آموزههای بلاغت سنتی را محسوستر کرد و درنهایت به نقد جدیِ ساختار و محتوای بلاغت قدیم و بازنگاری یا نونگاری آن­ها و پدید آمدن بلاغت جدید انجامید. از جملۀ دهها اثری که به زبان عربی در این باره نگاشته شده کتاب البلاغة الجدیدة (تنظیرٌ لبلاغة البیان و التبیین) تألیف محمد خاقانی است. مقالۀ پیشِ رو به پیشنهاد گروه زبان و ادبیات عربیِ شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با روش سنتیِ نقد کتاب به بررسی شکلی و محتوایی این کتاب پرداخته، و درنهایت در پذیرش ِآن به­منزلۀ کتابی درسی تردید جدی وارد کرده است.