نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خوارزمی، تهران،
چکیده
رویکرد ساختارگرایی در مطالعات ادبی ازجمله رویکردهایی است که در طول یک قرن اخیر به‌شدت مورد توجه صاحبنظران و ناقدان قرار گرفته و سعی شده است بسیاری از آثار ادبی بر این اساس تحلیل و بررسی شود. کتاب الرؤی المقنعة؛ نحو منهج بنیوی فی دراسة الشعر الجاهلی یکی از آثار ارزندۀ ناقد برجستۀ معاصر عرب، کمال ابودیب است. او تلاش کرده در این کتاب، با الهام از رویکردهای مطرح نقد ادبی در غرب و با محوریت ساختارگرایی، با شیوهای جدید به تحلیل و بررسی شعر جاهلی بپردازد و با انتقاد از دیدگاههای سنتی و کلیشهای دربارۀ شعر جاهلی، طرحی نو دراندازد. در این مقاله تلاش کردهایم با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و انتقادی به نقد و بررسی این اثر بپردازیم. نتایج این پژوهش نشان میدهد که رویکرد حاکم بر این کتاب چندان هم ساختارگرایانه نیست و بیشتر پساساختارگرایانه است. علی رغم تحلیلهای ارزنده و نکتهسنجیهای موشکافانه دربارۀ رمزها و پیامهای نهفته در شعر جاهلی، استفاده از رویکردهای مختلف در تحلیل، حجم زیاد صفحات کتاب، توضیحات مفصل نویسنده، استفاده از جدولها و نمودارهای پیچیده و بهکارگیری علائم اختصاری که برخی ابداعی خود اوست، کتاب را تا حد زیادی کسلکننده و فهم مطالب آن را دشوار ساخته است. البته این نقصها از ارزش علمی و پژوهشی کتاب نمیکاهد و باید آن را جزو تلاشهای ارزنده در راستای تحلیل شعر کهن عربی بر مبنای رویکردهای نوین نقد ادبی دانست.
کلیدواژه‌ها
)