سید محمدرضا ابنالرسول
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 1-20
چکیده
پیدایش گونههای جدید ادبی از یکسو و نگرشهای زبانشناختی به ادبیات از سوی دیگر ضرورت بازنگری در آموزههای بلاغت سنتی را محسوستر کرد و درنهایت به نقد جدیِ ساختار و محتوای بلاغت قدیم و بازنگاری یا نونگاری آنها و پدید آمدن بلاغت جدید انجامید. از جملۀ دهها اثری که به زبان عربی در این باره نگاشته شده کتاب البلاغة الجدیدة (تنظیرٌ ...
بیشتر
پیدایش گونههای جدید ادبی از یکسو و نگرشهای زبانشناختی به ادبیات از سوی دیگر ضرورت بازنگری در آموزههای بلاغت سنتی را محسوستر کرد و درنهایت به نقد جدیِ ساختار و محتوای بلاغت قدیم و بازنگاری یا نونگاری آنها و پدید آمدن بلاغت جدید انجامید. از جملۀ دهها اثری که به زبان عربی در این باره نگاشته شده کتاب البلاغة الجدیدة (تنظیرٌ لبلاغة البیان و التبیین) تألیف محمد خاقانی است. مقالۀ پیشِ رو به پیشنهاد گروه زبان و ادبیات عربیِ شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با روش سنتیِ نقد کتاب به بررسی شکلی و محتوایی این کتاب پرداخته، و درنهایت در پذیرش ِآن بهمنزلۀ کتابی درسی تردید جدی وارد کرده است.
امید ایزانلو
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 1-22
چکیده
آثاری که به بررسی روشهای نقد میپردازند میتوانند راهنمای خوبی برای علاقهمندان این عرصه باشند. هر چه این نوع آثار جامعتر باشند کار مخاطبان را راحتتر میکنند و نقد این آثار میتواند به جامع بودن فرایند نقد جامة عمل بپوشاند. بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی در جریان بررسی کتاب المناهج النقدیة الحدیثه، اسئلة ...
بیشتر
آثاری که به بررسی روشهای نقد میپردازند میتوانند راهنمای خوبی برای علاقهمندان این عرصه باشند. هر چه این نوع آثار جامعتر باشند کار مخاطبان را راحتتر میکنند و نقد این آثار میتواند به جامع بودن فرایند نقد جامة عمل بپوشاند. بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی در جریان بررسی کتاب المناهج النقدیة الحدیثه، اسئلة و مقاربات با این هدف بوده که نقاط قوت و ضعف کتاب تبیین شود تا در جریان مطالعۀ این کتاب و حتی تألیفات آتی، مدنظر قرار گیرد. نتایج بررسی این کتاب نشان میدهد حجم اندک آن سبب شده تا به جامعیت کتاب خدشه وارد شود و نتواند در عرصة آموزشی چندان کاربردی باشد؛ در بررسی رویکردهای نقدی، برخی زیرشاخهها ذکر نشده و از کنار برخی رویکردهای مهم نقدی با توضیحاتی بسیار کلی و مختصر عبور شده است. نویسنده در برخی موارد مباحث مهمی را به شکلی گذرا مطرح، و بدون تفصیل، رها کرده که توضیحاتی بسیار مختصر در این خصوص ارائه شده است. با وجود حجم کم، مؤلف در برخی موارد مطالب غیرضرور را در کتاب گنجانده و یا سیر تاریخی را ذکر کرده که درعمل کمکی به فهم خواننده از روش نقدی جدید نمیکند. طبقهبندی روشنی از مطالب ارائهشده وجود ندارد و نوعی بههم ریختگی در چیدمان مباحث به چشم میخورد. بنابراین، ارائۀ ساختاری روشمند در شیوههای نقد، فهم مطلب را راحتتر میکرد؛ روشی که براساس آن، باید رویکردهای نقدی کاربردی توضیح داده میشد؛ سیر تحول نظریه، نظریهپردازان شاخص و مبانی نظری روشهای نقدی تشریح میشد و معایب و محاسن هر رویکرد بدون غرضورزی و منصفانه بیان میشد، بهنحوی که برای خواننده قابل درک باشد.
حسین ابویسانی
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 3-18
چکیده
نقد ادبی کاری خلاق است که اثری را بهنحو تازهای میخواند و از زوایای ناپیدای آن رونمایی میکند، بهشرط آنکه منتقد ادبی بهاندازة صاحب اثر دارای ذوق و خلاقیت و نیز آشنا با فنون ادبی باشد. در اهمیت نقد ادبی همین بس که با آن همواره ادبیات و علوم ادبی متحول و زنده میماند و معیارهای بِهروزتر و جدیدتری به ادبیات عرضه میکند. مقالة ...
بیشتر
نقد ادبی کاری خلاق است که اثری را بهنحو تازهای میخواند و از زوایای ناپیدای آن رونمایی میکند، بهشرط آنکه منتقد ادبی بهاندازة صاحب اثر دارای ذوق و خلاقیت و نیز آشنا با فنون ادبی باشد. در اهمیت نقد ادبی همین بس که با آن همواره ادبیات و علوم ادبی متحول و زنده میماند و معیارهای بِهروزتر و جدیدتری به ادبیات عرضه میکند. مقالة حاضر، که با هدف نقد و بررسی کتاب من آفاق الأدب المقارَن نوشتة داود سلّوم نوشته شده، ضمن اشاره به نقاط ضعف و قوت این اثر در تلاش است تا گامی در ارتقای سطح کیفی آن بردارد. کتابی که سعی دارد حوزههای گوناگونی از ادبیات تطبیقی را پیشِروی مخاطب خود بگشاید و نمونههای متعدد و متنوعی از آن را بهمنظور شناساندن ادبیات عربی ـ اسلامی ـ جهانی و نیز تأثیر آنها در یکدیگر ارائه کند. گفتار پیشرو ضمن آنکه کتاب موردنظر را با شیوة توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تحلیل انتقادی کنکاش میکند، نتایجی را دربارة این کتاب پیشروی ما قرار میدهد که جمع میان «تکرار و نوآوری»، «تعصب و آزاداندیشی»، و «بیان سطحی و عمیق موضوعات» از مهمترین آنهاست.
مهین حاجی زاده؛ مسعود باوان پوری؛ مریم دریانورد
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 21-41
چکیده
با توجه به شتاب روزافزون تولید علم و انتشارات مقالات، گاهی شاهد شتابزدگی و عدم رعایت اصول مقالهنویسی در این مقالات میباشیم. بدون شک مقالات چاپ شده در نشریات و مجلات علمی، خالی از عیب و اشکال نخواهد بود و نقد آنها، که به «نقدِ نقد» موسوم شده، زمینۀ یادگیری سایر نویسندگان را فراهم آورده و نیز سبب برطرف شدن ایراد و اشکال مقالات ...
بیشتر
با توجه به شتاب روزافزون تولید علم و انتشارات مقالات، گاهی شاهد شتابزدگی و عدم رعایت اصول مقالهنویسی در این مقالات میباشیم. بدون شک مقالات چاپ شده در نشریات و مجلات علمی، خالی از عیب و اشکال نخواهد بود و نقد آنها، که به «نقدِ نقد» موسوم شده، زمینۀ یادگیری سایر نویسندگان را فراهم آورده و نیز سبب برطرف شدن ایراد و اشکال مقالات بعدی خواهد گشت. مجلۀ ادب عربی که توسط دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران مدیریت میشود، یکی از مجلات معتبر علمی - پژوهشی به شمار میرود. نویسندگان پژوهش حاضر به منظور بررسی انتقادی این مجله، 10 مقالۀ تطبیقیِ نگاشتهشده به زبان فارسی را که از ده شمارۀ آخر آن انتخاب شده، به روش توصیفی- تحلیلی آنها را از جنبههای ساختاری مانند: عنوان، چکیده، کلیدواژگان، ارتباط نتیجه با سؤالات و نیز منابع و استناددهی مورد بررسی قرار داده و با استفاده از نرمافزارspss مورد تحلیل و ارزیابی قرار دادهاند. نتایج این پژوهش نشان میدهد این مقالات از حیث اسلوب مقالهنویسی در سطحی قابل قبول قرار دارند امّا برخی کاستیها در ساختار آنها مشاهده میشود مانند: 5 عنوان نادرست که بیشتر به استفاده از کلمۀ «بررسی» در عنوان برمیگردد. چکیدۀ مقالات نیز دارای ضعفهایی مانند عدم طرح روش، هدف، نتایج و مکتب مورد استفاده است. در چندین مورد از مقدمۀ مقالات نیز روش، هدف و سؤال پژوهش مطرح نشده است. بارزترین نقص مقالات به کلیدواژگان و نیز عدم ذکر مکتب تطبیقی مورد استفاده برمیگردد.
فاطمه اکبری زاده
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 21-44
چکیده
کتابفی مناهج تحلیل الخطاب السردی اثر عمر عیلان در حوزۀ روایتپژوهی ساختارگرا با معرفی و تبیین نظریههای مختلف به خوانش انواع رویکردهای نقدی در متون پرداخته است. این جستار با بهره از شاخصهای نقد کتاب به بررسی این اثر میپردازد و ضمن بیان اثربخشی کتاب در مطالعات روایتپژوهی، مؤلفههای شکلی و محتوایی آن را موردنظر قرار میدهد. ...
بیشتر
کتابفی مناهج تحلیل الخطاب السردی اثر عمر عیلان در حوزۀ روایتپژوهی ساختارگرا با معرفی و تبیین نظریههای مختلف به خوانش انواع رویکردهای نقدی در متون پرداخته است. این جستار با بهره از شاخصهای نقد کتاب به بررسی این اثر میپردازد و ضمن بیان اثربخشی کتاب در مطالعات روایتپژوهی، مؤلفههای شکلی و محتوایی آن را موردنظر قرار میدهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، محتوا و مباحث مطرحشده در کتاب را بررسی میکند و در کنار نقد شکلی، به نقد محتوایی آن میپردازد تا میزان کارآمدی این اثر را برای بهرهمندی پژوهشگران ادبیات عربی روشن سازد. این کتاب با توجه به رویکردهای سهگانۀ خود در مطالعۀ روایتپژوهی متن و خوانش روانشناسی و جامعهشناسی متن به نظریات متنوع و متعددی اشاره دارد و اطلاعات مفید و گستردهای به خوانندگان ارائه میدهد، اما همین تنوع باعث شده است که گاه بهدلیل اختصارگویی، به همۀ جوانب یک دیدگاه و دستادوردهای آن پرداخته نشود. این کتاب خوانشی دوباره از رویکرد ساختارگراست، اما صرفاً توصیف و تبیین شاخصههای اجرایی کاربردی نظریهها و نه نقد همهجانبه و دقیق آن است.
محمد رحیمی خویگانی
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 23-45
چکیده
در سالهای اخیر با شتاب گرفتن حرکت ترجمه انواع متون از عربی به فارسی، ضرورت نقد ترجمۀ معیارمند، بیشازپیش خودنمایی میکند، بر همین اساس، پژوهش حاضر درنظر دارد ترجمۀ فارسی کتاب نقوش فارسیة علی لوحة عربیة، با عنوان نگارههای فارسی بر سنگنوشته ادب عربیرااز منظر نظریۀ «انتخابهای ترجمهای فرزانه فرحزاد» مورد نقد و ...
بیشتر
در سالهای اخیر با شتاب گرفتن حرکت ترجمه انواع متون از عربی به فارسی، ضرورت نقد ترجمۀ معیارمند، بیشازپیش خودنمایی میکند، بر همین اساس، پژوهش حاضر درنظر دارد ترجمۀ فارسی کتاب نقوش فارسیة علی لوحة عربیة، با عنوان نگارههای فارسی بر سنگنوشته ادب عربیرااز منظر نظریۀ «انتخابهای ترجمهای فرزانه فرحزاد» مورد نقد و بررسی قرار دهد. برای این منظور، انتخابهای ترجمهای کتاب مذکور که بنابر نظریۀ فرحزاد در سه سطح متن، پیرامتن و نشانهای تقسیمبندی میشود، بررسی و مشخص شد که تغییرات ترجمهای ایجادشده در سطح متن، غالباً با هدفی خاص بوده و قابل توجیه است؛ البته گاهی نیز این تغییرات از روی اشتباه مترجمان ایجاد شده است. همچنین در سطح پیرامتن نوع نگارش مقدمۀ مترجمان باعث شده تا مخاطب کتاب هیچ پیشانگاشتی از مطالب متن و روش ترجمه نداشته باشد. طرح جلد و نوع خط که در سطح نشانهای موردبررسی قرار میگیرد از نقاط قوت ترجمه است.
لیلا جمشیدی
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 45-65
چکیده
نقد ساختاری و محتوایی کتابهای آموزشی، یکی از برجستهترین فعالیت های علمی است که گذشته از آگاهیبخشی و گشودن راه بر پژوهشهای کاربردی، نویسندگان را به تألیف بر اساس موازین دقیق علمی سوق میدهد. کتاب « ادبیات داستانی قدیم عربی، گونهشناسی و تحلیل عناصر داستانی » اثر خلیل پروینی و هومن ناظمیان از جمله کتابهایی است که با تأکید ...
بیشتر
نقد ساختاری و محتوایی کتابهای آموزشی، یکی از برجستهترین فعالیت های علمی است که گذشته از آگاهیبخشی و گشودن راه بر پژوهشهای کاربردی، نویسندگان را به تألیف بر اساس موازین دقیق علمی سوق میدهد. کتاب « ادبیات داستانی قدیم عربی، گونهشناسی و تحلیل عناصر داستانی » اثر خلیل پروینی و هومن ناظمیان از جمله کتابهایی است که با تأکید بر گونهشناسی و تحلیل عناصر داستانپردازی در نمونههای داستانی، سیر تحول ادبیات داستانی را در ادبیات قدیم عربی بررسی مینماید. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی و با هدف توسعه پژوهش در حوزه نقد کتب دانشگاهی بر آن است تا با معرفی اینکتاب و نقد ساختاری و محتوایی آن، گذشته از ترغیب نویسندگان به غنیتر نمودن مباحث کتاب، در مسیر پویایی و توسعه پژوهش در حوزه نقد کتب دانشگاهی گامی تازه بردارد. با توجه به رویکرد آموزشی کتاب، در صورت رفع کاستیهای موجود، میتوان از آن بهعنوان منبعی کمک آموزشی در دانشگاهها، در دورههای کارشناسی ارشد و دکتری بهره گرفت.
ابوالحسن امین مقدسی؛ مهدیه قیصری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 45-73
چکیده
در میان منابع شعر عربی با جُنگها و مجموعههای متعددی روبهرو هستیم که هر کدام با اسلوب خاص خود از قرنهای اولیۀ اسلام تا دوران معاصر سعی در گردآوری اشعار داشتهاند. این گنجینههای ادبی تعیینکنندۀ هویت فرهنگی و تمدنی ملتها هستند و در اهمیت آنها همین بس که بنای تمدن کنونی جز با احیای این میراث در قالب جمعآوری، بازخوانی ...
بیشتر
در میان منابع شعر عربی با جُنگها و مجموعههای متعددی روبهرو هستیم که هر کدام با اسلوب خاص خود از قرنهای اولیۀ اسلام تا دوران معاصر سعی در گردآوری اشعار داشتهاند. این گنجینههای ادبی تعیینکنندۀ هویت فرهنگی و تمدنی ملتها هستند و در اهمیت آنها همین بس که بنای تمدن کنونی جز با احیای این میراث در قالب جمعآوری، بازخوانی و ارزیابی ممکن نخواهد بود. کتاب سیری در شعر عربی تألیف و تدوین حبیبالله عباسی در صدد است تا منتخبی از دیوان الشعر العربی ادونیس را تدوین کند و تصویری دقیق و جامع از اشعار دورۀ جاهلی تا سقوط بغداد بهدست دهد و سیر تحول آن را برای مخاطبان فارسیزبان ترسیم کند. ویژگی منحصربهفرد این منتخب، ارزیابی متفاوت از اشعار عربی است، بهگونهای که تنها معیار گزینش اشعار، بُعد ابداعی و هنری آنهاست و به دیگر عواملی چون محتوای سیاسی یا ایدئولوژیک توجه نشده است. گفتار پیشرو در نظر دارد با خوانشی تحلیلی ـ انتقادی ضمن معرفی کتاب به ارزیابی شکلی و محتوایی این کتاب بپردازد و موارد قوت و ضعف آن را بیان کند. نتایج نشان میدهد مهمترین موارد ضعف کتاب در بخش شکلی شامل عدم چینش صحیح ابیات، عدم رعایت رسمالخط عربی و در برخی موارد عدم معادلسازی صحیح است؛ همچنان که ضعف در مسئلهمندی کتاب، عدم جامعیت در بررسی عوامل مؤثر در تحول شعر عربی، عدم استناد کافی به منابع و مستندات مربوط در این زمینه، نداشتن جمعبندی و نتیجهگیری، عدم ارتباط طولی و انسجام برخی از فصلهای کتاب و نداشتن رویکرد تحلیلی از مهمترین موارد ضعف محتوایی آن بهشمار میرود.
جمال طالبی قره قشلاقی؛ علی سعیداوی؛ عسگر بابازاده اقدم
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 45-68
چکیده
امروزه، ترجمه یکی از مباحث ارزشمند در حوزههای مختلف علمی است و در این بین آثاری که به آموزش ترجمه مبادرت میورزند، اهمیت فراوانی دارند. خوشبختانه، در کشورمان چندین اثر پربار در حوزۀ ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس تدوین شده، و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است. کتاب درسنامۀ ترجمه و تعریب نوشتۀ یسرا شادمان و رضا امانی نیز کتاب ...
بیشتر
امروزه، ترجمه یکی از مباحث ارزشمند در حوزههای مختلف علمی است و در این بین آثاری که به آموزش ترجمه مبادرت میورزند، اهمیت فراوانی دارند. خوشبختانه، در کشورمان چندین اثر پربار در حوزۀ ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس تدوین شده، و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است. کتاب درسنامۀ ترجمه و تعریب نوشتۀ یسرا شادمان و رضا امانی نیز کتاب جدیدی در این حوزه است که در سال 1396 منتشر شده است. این کتاب با وجود داشتن معایب بیشمار، موارد قوّت متعددی نیز دارد که میتواند آن را به شرط اصلاح معایبش به یکی از آثار قابل تدریس در محافل دانشگاهی تبدیل کند. با نقد و بررسی این کتاب این نتیجه حاصل شد که این اثر در کنار نقاط قوّت متعددی که به چندین مورد از آنها اشاره کردیم، اشکالات متعدد ساختاری و محتوایی دارد. مهمترین موارد قوّت کتاب در تمرینهای زیاد، فصلبندی مناسب، ذکر چکیده بعد از اتمام هر فصل، استفاد از منابع و مراجع کافی نهفته است. اما اشکالات نگارشی، غلطهای تایپی، نارسایی در ساختار عبارتها، ضعف در ترجمۀ متون، نارسایی در تعریب برخی عبارتها، و ... از معایب اساسی کتاب است که شایسته است مؤلفان در چاپهای بعدی به اصلاح آن بپردازند.
آزاده حیدری؛ عفت مردانی؛ محمد خاقانی اصفهانی
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 69-84
چکیده
اولین جرقههای علم بلاغت نزد مسلمانان را باید در قرنهای چهارم و پنجم هجری جستوجو کرد که ریشه در ذهنیت و فلسفه یونایی دارد.به مرور زمان و پیشرفت در تمامی زمینهها در علم بلاغت نیز همچون دیگر علوم، احساس نیاز به یک رویکرد جدید سبب شد نظریههای بلاغت جدید در برابر بلاغت سنتی قد علم کنند. کتاب «نحو بلاغة جدیدة» یکی از تألیفات ...
بیشتر
اولین جرقههای علم بلاغت نزد مسلمانان را باید در قرنهای چهارم و پنجم هجری جستوجو کرد که ریشه در ذهنیت و فلسفه یونایی دارد.به مرور زمان و پیشرفت در تمامی زمینهها در علم بلاغت نیز همچون دیگر علوم، احساس نیاز به یک رویکرد جدید سبب شد نظریههای بلاغت جدید در برابر بلاغت سنتی قد علم کنند. کتاب «نحو بلاغة جدیدة» یکی از تألیفات خلیل کفوری است که به موضوع بلاغت جدید و ارتباط آن با سایر علوم پرداخته است. این کتاب مانند همه تألیفات بشری کاستیها و نادرستیهایی دارد که بررسی انتقادی کتاب مزبور و میزان توفیق آن به عنوان یک منبع مفید در زمینه بلاغت جدید دستمایه نگارش این مقاله است.در این بررسی معلوم شد که مؤلف در مباحث مربوط به رابطه علم بلاغت با سایر علوم از برخی از اصطلاحات تعریف واضحی ارائه نداده است؛ اما قسمت عمده کاستیهای این کتاب در حیطه پیچیدگی زبان مؤلف در تبیین موضوع است.
زهره قربانی مادوانی؛ فرشته فرضی شوب
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 69-92
چکیده
خوانش کتابها با دیدگاه انتقادی، یکی از بهترین شیوههای سوق دادن نویسندگان بهسمت کاربردیسازی آثار و بهبود سطح علمی و آموزشی تألیفات آنهاست. بررسی و سنجش ساختاری و محتوایی اثر با معیارهای علمی و ارائۀ راهکارهایی برای رفع نواقص و افزایش اثربخشی مطالب کتاب، به نویسنده در ارائۀ هر چه بهتر محتوای علمی و آموزشی ...
بیشتر
خوانش کتابها با دیدگاه انتقادی، یکی از بهترین شیوههای سوق دادن نویسندگان بهسمت کاربردیسازی آثار و بهبود سطح علمی و آموزشی تألیفات آنهاست. بررسی و سنجش ساختاری و محتوایی اثر با معیارهای علمی و ارائۀ راهکارهایی برای رفع نواقص و افزایش اثربخشی مطالب کتاب، به نویسنده در ارائۀ هر چه بهتر محتوای علمی و آموزشی یاری میرساند. در این میان، نقد کتابهای درسی اهمیت ویژهای دارد. از جملۀ این کتابها، میتوان به آموزش صرف عربی اثر عبدالهادی فقهیزاده اشاره کرد. روش نویسنده در این کتاب روش استنباطی است؛ بدینصورت که ابتدا شاهد مثالها را ذکر میکند و سپس قواعد را توضیح میدهد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی نقاط قوت و ضعف این اثر را از دو جنبۀ شکل و محتوا بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که کتاب در برخی درسها به آن دسته از قواعدی که ضروری بهنظر نمیرسد و گاهی در حاشیه قرار دارند، پرداخته است. همچنین، به مسئلۀ معنا و ظرافتهای
ساجد زارع؛ فاطمه جمشیدی
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 75-98
چکیده
مهارت نگارش بهمنزلۀ آخرین مهارت زبانی با وجود اهمیت بسزایی که در آموزش زبان عربی دارد، تاکنون در ایران نویسندگان کتابهای دانشگاهی و پژوهشگران کمتر بدان توجه کردهاند. چنانچه شواهد نشان میدهد بیشتر دانشجویان و دانشآموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی با مشکلات فراوانی در زمینة نگارش به زبان عربی روبهرو هستند. یکی ...
بیشتر
مهارت نگارش بهمنزلۀ آخرین مهارت زبانی با وجود اهمیت بسزایی که در آموزش زبان عربی دارد، تاکنون در ایران نویسندگان کتابهای دانشگاهی و پژوهشگران کمتر بدان توجه کردهاند. چنانچه شواهد نشان میدهد بیشتر دانشجویان و دانشآموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی با مشکلات فراوانی در زمینة نگارش به زبان عربی روبهرو هستند. یکی از عوامل مؤثر در این امر، عدم دسترسی به منبع آموزشی کامل است که راهکارهای عربینویسی براساس اصول آموزش زبان در آن ارائه شده باشد. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی و تحلیل کیفی و انتقادی، مجموعة الرائد فی تعلیم اللغة العربیة ـ کتاب الإنشاء تألیف مسعود فکری را از دو جنبة شکلی و محتوایی ارزیابی کرده است. نتایج تحلیل نشان میدهد که توجه به افزایش توانش زبانی زبانآموز پس از مطالعة این کتاب و یادگیری و بهکار بردن نکتههای آموزشی آن، همچنین استفادة دقیق و مناسب از رنگها در طراحی جلد و صفحهآرایی آن و نگارش متن با قلم واضح و خوانا ازجمله موارد قوت این کتاب است، در حالی که گزینش متون ادبی فراوان و درج برخی از تمرینها که بهدلیل عدم بسترسازی آموزشی لازم، با سطح علمی و شناختی زبانآموزان غیرگویشور به زبان عربی همخوانی ندارد، از موارد ضعف آن بهشمار میرود.
علی اصغر روان شاد
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 87-105
چکیده
کتاب «ابوالعلاء معرّی در بوتۀ نقد ادب تطبیقی» اثر نرجس توحیدیفر نویسندة معاصر ایرانی است. مؤلف در این اثر تطبیقی، به بررسی اندیشۀ ابوالعلاء معرّی و تطبیق آن با افکار اپیکور، شوپنهاور، نیچه، دانته و صادق هدایت میپـردازد. هدف مقالۀ حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی نوشته شده، نقد و بررسی جنبههای گوناگون شکلی و محتوایی این کتاب ...
بیشتر
کتاب «ابوالعلاء معرّی در بوتۀ نقد ادب تطبیقی» اثر نرجس توحیدیفر نویسندة معاصر ایرانی است. مؤلف در این اثر تطبیقی، به بررسی اندیشۀ ابوالعلاء معرّی و تطبیق آن با افکار اپیکور، شوپنهاور، نیچه، دانته و صادق هدایت میپـردازد. هدف مقالۀ حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی نوشته شده، نقد و بررسی جنبههای گوناگون شکلی و محتوایی این کتاب است. یافتههای پژوهش بیانگـر این است که نویسنده، اثر خود را با قلمی سلیس و روان و با بهرهگیری از یک زبان علمی و منطقی به رشتۀ تحریر در آورده است. وی مطالب باارزشی را در اختیار مخاطب قرار داده و به ارائۀ تحلیلهای خوب و سودمندی اقدام کرده است. بیان وجوه تشابه و تفاوت بین اندیشههای شخصیّتهای مطرح شده در کتاب بر جایگاه و اهمیت آن بهویژه بر جنبۀ پژوهشی اثر افزوده و آن را بهنوبۀ خود، متناسب با نیازهای جامعۀ علمی و ادبی معاصر قرار داده است. از سوی دیگر، برخی از نارساییهای نگارشی، ویرایشی و محتوایی در این کتاب دیده میشود که رفع این موارد میتوانـد بر ارزش و سودمندی آن بیفزاید.
علی اصغر قهرمانی مقبل
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 93-120
چکیده
در این مقاله ابتدا به اختصار کتاب موسیقی الشعر تألیف ابراهیم أنیس معرفی و بررسی شده است. پس از آن ترجمۀ کتاب به فارسی با عنوان موسیقی شعر که به قلم نرگس انصاری و طیبه سیفی به فارسی ترجمه شده، نقد و بررسی شده است. در نقد ترجمه ضمن اشاره به دشواری ترجمۀ کتاب بهدلیل دشواری موضوع و تنوع شواهد شعری و ذکر برخی از محاسن آن، مانند درنظر گرفتن ...
بیشتر
در این مقاله ابتدا به اختصار کتاب موسیقی الشعر تألیف ابراهیم أنیس معرفی و بررسی شده است. پس از آن ترجمۀ کتاب به فارسی با عنوان موسیقی شعر که به قلم نرگس انصاری و طیبه سیفی به فارسی ترجمه شده، نقد و بررسی شده است. در نقد ترجمه ضمن اشاره به دشواری ترجمۀ کتاب بهدلیل دشواری موضوع و تنوع شواهد شعری و ذکر برخی از محاسن آن، مانند درنظر گرفتن نحو زبان مبدأ و جابهجایی مناسب عبارات، برخی از اشکالات وارد بر ترجمه نیز مطرح شد که از جملۀ آنها ناکامی در ترجمۀ برخی از اصطلاحات تخصصی، ناهماهنگی در آوردن معادل برای یک اصطلاح واحد، ترجمۀ نادرست برخی عبارات، اشتباه در ترجمۀ برخی عبارات عادی، خطا در مشکول کردن عبارات، و اشکالات تایپی و نگارشی متن ترجمه است که امید است در چاپ دوم کتاب، این اشکالات برطرف شود.
تورج زینی وند؛ روژین نادری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 99-122
چکیده
عزالدین المناصره از منتقدان فرهنگی ـ سیاسی در حوزة نقد ادبی است که با نگارش کتاب النقد الثقافی المقارن؛ منظور جدلی تفکیکیبر غنای ادبیات تطبیقی در جهان عرب افزوده است. مؤلف در این کتاب، ضمن تعریف نقد فرهنگی و همپوشانی آن با سایر حوزههای علوم انسانی، به نارسایی و تأثیرات منفی نقد غربی بر هنر و ادبیات جهان اشاره و بر حفظ هویت آن تأکید ...
بیشتر
عزالدین المناصره از منتقدان فرهنگی ـ سیاسی در حوزة نقد ادبی است که با نگارش کتاب النقد الثقافی المقارن؛ منظور جدلی تفکیکیبر غنای ادبیات تطبیقی در جهان عرب افزوده است. مؤلف در این کتاب، ضمن تعریف نقد فرهنگی و همپوشانی آن با سایر حوزههای علوم انسانی، به نارسایی و تأثیرات منفی نقد غربی بر هنر و ادبیات جهان اشاره و بر حفظ هویت آن تأکید کرده است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، ضمن معرفی اثر، به ارزیابی نقد فرهنگی از دیدگاه مناصره و دیدگاههای ایدئولوژیکی وی به مباحث ادبی و هنری در کتاب مذکور پرداخته است. گفتنی است به چالش کشیدن افکار ملی و فراملی و معرفی نقد فرهنگی تطبیقی به عرصة نقد تطبیقی جهان عرب، ازجمله مزایای کتاب مورد پژوهش مناصره است. البته کلیگویی، نادیده گرفتن واقعیتها، عدم ذکر مستندات و ادله جهت اثبات مدعای خویش، نبود روند منطقی و اصولی جهت ورود به موضوع و عدم دستهبندی مطالب، ازجمله نقدهای محتوایی و ساختاری است که بر کتاب مناصره وارد شده و در پژوهش حاضر به تفصیل دربارة آنها سخن رفته است.
محمد علی سلمانی مروست
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 109-124
چکیده
تدوین منابع آموزشی صرف و نحو از دیرباز مورد توجه دانشمندان زبان عربی بوده و است. کتاب «دستور کاربردی زبان عربی جلد دوم: آموزش نحو » تالیف عبد الرسول کشفی، دکترای فلسفه و حکمت اسلامی، از جمله آثاری است که جهت آموزش نحو در دانشگاه ها به رشته تحریر درآمده و مورد توجه مدرسان و دانشجویان واقع و چاپ های متعددی از آن منتشر شده است. نیاز ...
بیشتر
تدوین منابع آموزشی صرف و نحو از دیرباز مورد توجه دانشمندان زبان عربی بوده و است. کتاب «دستور کاربردی زبان عربی جلد دوم: آموزش نحو » تالیف عبد الرسول کشفی، دکترای فلسفه و حکمت اسلامی، از جمله آثاری است که جهت آموزش نحو در دانشگاه ها به رشته تحریر درآمده و مورد توجه مدرسان و دانشجویان واقع و چاپ های متعددی از آن منتشر شده است. نیاز به منابع کارا بر اساس شاخص ها و استانداردهای یک کتاب درسی دانشگاهی، بررسی و نقد این اثر را ضروری می نماید. این پژوهش بر اساس دستورالعمل شورای بررسی متون و تحلیل محتوای کتاب، به بررسی و نقد این کتاب پرداخته است. نتایج به دست آمده عبارتند از: وضوح و سهولت اثر، پرداختن به مباحث کلی و کاربردی و اجتناب از ذکر جزئیات غیر کاربردی، تنوع و کاربردی بودن تمرینات، تقسیم بندی های مناسب و استفاده از شاهد مثالهای قرآنی و روایی که علاوه بر جذابیت محتوایی، برای دانشجویان مأنوس است؛ در کنار این مزایا، این اثر دارای اشکالات متعدد لفظی و محتوایی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است به علاوه از نظر سطح محتوایی کتاب، این اثر بیشتر مناسب رشته های غیر تخصصی به نظر می رسد.
ابوالحسن امین مقدسی؛ مهدیه قیصری
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 121-142
چکیده
مقالات علمی ـ پژوهشی ضوابط و معیارهای مشخصی در فرم و محتوا دارند که رعایت کردن آنها ضمن تأثیر در ارائۀ بهتر مطلب، زمینه را برای دریافت بهتر و آسانتر خواننده فراهم میسازد. ارائۀ تحلیلهای محتوایی و بررسیهای استدلالی یا استنادی زمانی ممکن خواهد بود که پژوهشگر استانداردهای لازم در پیکرهبندی و نگارش مقالات را رعایت کند و بتواند ...
بیشتر
مقالات علمی ـ پژوهشی ضوابط و معیارهای مشخصی در فرم و محتوا دارند که رعایت کردن آنها ضمن تأثیر در ارائۀ بهتر مطلب، زمینه را برای دریافت بهتر و آسانتر خواننده فراهم میسازد. ارائۀ تحلیلهای محتوایی و بررسیهای استدلالی یا استنادی زمانی ممکن خواهد بود که پژوهشگر استانداردهای لازم در پیکرهبندی و نگارش مقالات را رعایت کند و بتواند محتوای تحلیلی خود را در بهترین قالب پژوهشی ارائه دهد. بیتردید ارزیابی پژوهشهای انجامشده در هر حوزهای میتواند در شناخت موازین مقالات علمی ـ پژوهشی بسیار مؤثر واقع شود. لذا، این جستار در صدد است با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با هدف نقدپژوهی و تبیین نقاط قوت و ضعف احتمالی، ساختار شکلی و محتوایی 6 مقالۀ علمی ـ پژوهشی با محوریت اشعار و آراء نقدی ادونیس را که در مجلۀ ادب عربی به چاپ رسیدهاند، ارزیابی کند. یافتهها و نتایج نشان میدهد مقالهها در مواردی چون انتخاب عنوان، رعایت اصول نگارش چکیده، سؤالات تحقیق و ارائۀ مبنای نظری دقیق، ضعفهای قابلملاحظهای داشتهاند و ضروری مینماید که مسئولان نشریات بهخصوص داوران در رویکردها و عملکرد خویش بازنگری داشته باشند. گفتنی است ارجاع به منابع معتبر، انتخاب موضوعات بهروز و در برخی موارد اتخاذ چارچوب تحلیلی مناسب ازجمله نقاط مثبت این مقالات بهشمار میرود.
مهدی عابدی جزینی
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 123-143
چکیده
خوانشِ نقدی در عرصههای گوناگون، میزان کارایی و تأثیرگذاری متن مورد بررسی را برای مخاطب هویدا میسازد و ویژگیهای مثبت و منفی متن را تبیین میکند، زیرا نگرش نقادانه، خاستگاهی سازنده است که خللهای موجود، کاستیها و کمبودها را نشان میدهد. موضوع نقد ادبی در سرزمین اندلس، کمتر مورد توجه ناقدان و تحلیلگران ادبی بوده است. ...
بیشتر
خوانشِ نقدی در عرصههای گوناگون، میزان کارایی و تأثیرگذاری متن مورد بررسی را برای مخاطب هویدا میسازد و ویژگیهای مثبت و منفی متن را تبیین میکند، زیرا نگرش نقادانه، خاستگاهی سازنده است که خللهای موجود، کاستیها و کمبودها را نشان میدهد. موضوع نقد ادبی در سرزمین اندلس، کمتر مورد توجه ناقدان و تحلیلگران ادبی بوده است. شاید دلیل این مسئله، اطلاعات اندک و کاستی منابع نقدی انتشاریافته در این برهۀ ادبی است تا تصویر شفاف و روشنی از آن در ذهن پژوهشگر، نقش ببندد. ازجمله آثاری که تاریخچۀ نقد ادبی در این دوران را مورد بررسی قرار داده، کتاب تاریخ النقد الأدبی فی الأندلس اثر محمد رضوان الدایة، استاد دانشگاه دمشق است. چون این اثر، در عرصۀ بررسی وضعیت نقد ادبی در دورۀ اندلس پیشگام بوده است، و با وجود نگارش تألیفات فراختر و دقیقتر، در خورِ نقد و بررسی است، برآنیم با تکیه بر روش تحلیلی ـ توصیفی و با استناد به نمونههایی از اثر، به ارزیابی کتاب بپردازیم. در روند پژوهش به این نتیجه رسیدیم که استفاده از منابع معتبر و دست اول و گاهی آثار خطی، تفصیل موضوع و بیان تاریخچۀ نقد ادبی و نظریات و و رویکردهای نقدی این دوران، از نقاط قوت این اثر محسوب میشود. توجه نکردن به گزینش یک روش تحقیق علمی صحیح و نداشتن ایجاز، اشکالات شکلی، اشتباهات تایپی و نگارشی از نقاط ضعف این اثر است. این اثر تنها به تاریخچۀ نقد ادبی در این دوره و اشاره به نظریات و دیدگاههای ادیبان و ناقدان از لابهلای آثار نقدی و بلاغی آنان بسنده کرده و به لایههای ژرفتر مسئله، رخنه نکرده است.
موسی عربی
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 127-143
چکیده
در این جستار کتاب «الکافی فی البلاغة : البیان و البدیع والمعانی» که یکی از کتب آموزشی علوم بلاغی و اثر ایمن امین عبدالغنی است را به منظور معرفی به جامعه علمی مورد تحلیل و بررسی نقادانه قرار دادهایم. این اثر با روش تحلیل محتوا مورد نقد و بررسی قرار گرفته و مهمترین نتایج در دو بخش نقاط قوت وکاستیهای کتاب تبیین شده است. از مهمترین ...
بیشتر
در این جستار کتاب «الکافی فی البلاغة : البیان و البدیع والمعانی» که یکی از کتب آموزشی علوم بلاغی و اثر ایمن امین عبدالغنی است را به منظور معرفی به جامعه علمی مورد تحلیل و بررسی نقادانه قرار دادهایم. این اثر با روش تحلیل محتوا مورد نقد و بررسی قرار گرفته و مهمترین نتایج در دو بخش نقاط قوت وکاستیهای کتاب تبیین شده است. از مهمترین نقاط قوت کتاب میتوان به این موارد اشاره کرد: داشتن زبانی روان وبدون اغلاط املایی ونگارشی، تمایز اصل متن با شاهد مثالها، اعراب گذاری دقیق آیات قرآنی و روایات و اشعار، وجود شاهد مثالهای متنوع و اجتناب از شاهد مثالهای تکراری، تنوع شاهد مثالها در قالب تمارین کاربردی از متون مختلف اعم از آیات و روایات واشعار دوره های مختلف، استفاده از جنبه ذوقی وعلمی بلاغت در مسائل دینی وفقهی و تفسیری ، استفاده از دستاوردهای بلاغت جدید مانند آواشناسی و تصاویر فنی، توضیح شاهد مثالها اعم از آیات وروایات واشعار به شکل مفصل و واضح . از کاستیهای کتاب میتوان به فقدان جداول و نمودارهای مناسب، نداشتن طرح مناسب روی جلد وهمچنین قلم نامناسب برای عبارات روی جلد، عدم رعایت نگارش یاء منقوص و مقصوره در برخی موارد اشاره نمود.
علی قهرمانی؛ علی مصطفی نژاد
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 143-168
چکیده
تحلیل انتقادی کتابهای مختلف در صورت انطباق با اصول علمی، فعالیتی مطلوب و ارزشمند محسوب میشود. در پرتو اندیشۀ انتقادی و با تکیه بر اصول و مبانی علمی، رشد و بالندگی در عرصههای مختلف حاصل خواهد شد. بر این اساس، تحلیل انتقادی کتاب نقش و نقشگرایی در بلاغت عربی اثر علیرضا محمدرضایی و مهران غلامعلیزاده، از طریق قرائت تنگاتنگ ...
بیشتر
تحلیل انتقادی کتابهای مختلف در صورت انطباق با اصول علمی، فعالیتی مطلوب و ارزشمند محسوب میشود. در پرتو اندیشۀ انتقادی و با تکیه بر اصول و مبانی علمی، رشد و بالندگی در عرصههای مختلف حاصل خواهد شد. بر این اساس، تحلیل انتقادی کتاب نقش و نقشگرایی در بلاغت عربی اثر علیرضا محمدرضایی و مهران غلامعلیزاده، از طریق قرائت تنگاتنگ و تطبیق با نظریۀ یاکوبسن و با هدف ارائۀ نقدی صحیح و سودمند در پرتو منابع نقدی و زبانی، بهمنزلۀ مسئلۀ اصلی این پژوهش انتخاب شده است. علیرغم تألیف کتاب از پایاننامه، این اثر از امتیازات پایاننامه بودن و استادان و داوران آن بهرۀ چندانی نبرده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد مطالب کتاب، تجلیاتی از نظریۀ ارتباط زبانی یاکوبسن در قرآن و اندکی شعر و نثر است که خود یاکوبسن غایب بزرگِ شکل و محتوای کتاب است. با وجود اینکه مؤلفان درپی ارائۀ شکلی نو در پژوهشهای زبانی و بلاغی عربی بودهاندt در عمل و در تطبیق نمونهها با نظریه، تبیین و تعریف کارکردهای مختلف با استفاده از منابع معتبر، به شکل ابتدایی و سطحی عمل کرده و به توفیق چندانی دست نیافتهاند.
صادق عسکری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 145-166
چکیده
نقد و بررسی انتقادی تولیدات علمی، و یادآوری موارد قوت و ضعف آنها، رشد و ارتقای کیفی آثار علمی را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در نگارش علمی، پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب شکوه متنبیأثر موسی اسوار، که دربردارندۀ ترجمه و شرح فارسی 55 قصیدۀ مشهور متنبی است، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، نقد و ...
بیشتر
نقد و بررسی انتقادی تولیدات علمی، و یادآوری موارد قوت و ضعف آنها، رشد و ارتقای کیفی آثار علمی را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در نگارش علمی، پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب شکوه متنبیأثر موسی اسوار، که دربردارندۀ ترجمه و شرح فارسی 55 قصیدۀ مشهور متنبی است، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، نقد و بررسی شده است. نتایج بهدست آمده از بررسی این کتاب نشان میدهد که کتاب حاضر دارای موارد قوت شکلی و محتوایی فراوانی ازقبیل صحافی زیبا و حروفنگاری حرفهای، دقت در تایپ و املای کلمات، انتخاب عنوان زیبا و الهامبخش، و مهمتر از همه مهارت فراوان در فهم معنای ابیات عربی، است. اما مهمترین نقصهای شکلی و محتوایی این کتاب عبارتاند از: فقدان طراحی جلد، نوشتن عنوان کتاب و عنوانهای مباحث در پایین تمامی صفحات کتاب به جای بالای صفحات، فقدان مقدمۀ روشمند در آغاز کتاب، آشفتگی در تنظیم بخشهای اصلی کتاب که به جدایی و فاصله بین دو بخش ترجمه قصاید و شرح آنها منجر شده است، فقدان ارجاعات و استنادات و درنتیجه عدم ذکر منابع تحقیق و ترجمه، و مهمتر از همه کاربرد فراوان واژهها و عبارات مبهم و نامأنوس عربی فارسی.
فرشته فرضی شوب
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 147-163
چکیده
با توجه به آمیختگی برخی از رشتههای دانشگاهی با زبان عربی، کتابهای بسیاری در ارتباط با آموزش قواعد عربی نگاشته شده است؛ یکی از این کتابها که مورد استقبال مخاطبان قرارگرفته و چندین بار نیز تجدید چاپ شده است کتاب «آموزش صرف» از عبدالرسول کشفی است که در راستای تسهیل فراگیری صرف عربی برای رشتههای دانشگاهی تالیف شده و مورد توجه ...
بیشتر
با توجه به آمیختگی برخی از رشتههای دانشگاهی با زبان عربی، کتابهای بسیاری در ارتباط با آموزش قواعد عربی نگاشته شده است؛ یکی از این کتابها که مورد استقبال مخاطبان قرارگرفته و چندین بار نیز تجدید چاپ شده است کتاب «آموزش صرف» از عبدالرسول کشفی است که در راستای تسهیل فراگیری صرف عربی برای رشتههای دانشگاهی تالیف شده و مورد توجه علاقهمندان به فراگیری این علم، قرار گرفته است. این پژوهش در راستای بهینهسازی کتاب-های آموزشی به ارزیابی کتاب از لحاظ ساختار و محتوا پرداخته و به نتایجی دست یافته که از قرار زیر است: نویسنده، نوآوریهایی در خصوص آموزش نگارش تحلیل صرفی، سادهسازی مباحث مربوط به اعلال، به کارگیری نمونههای مختلف متنی از قرآن و نهج البلاغه تا جملات ساده روزمره و استفاده از تمرینهای کاربردی داشته و از زبانی بسیار شیوا و ساده برای ارائه مطالب بهره برده است در عین حال، گاه در تبیین مباحث، دقت لازم را نداشته، به همین جهت، کتاب از برخی اشتباهات محتوایی نیز خالی نیست. سطح کتاب متناسب با همه دانشجویان مبتدی در علم صرف است
عبدالحسین فقهی؛ محمد رضا غفاری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 167-189
چکیده
در رابطه با شعر و ادبیات عصر عباسی، نقدها و تحلیلهای متعددی به رشتۀ تحریر درآمده است. کتاب فی الشعر العباسی، تحلیل وتذوق، اثر ابراهیم عوض، ناقد و ادیب مصری است که میکوشد با زبانی ساده و به دور از تکلف و اصطلاحات پیچیدۀ نقدی، برجستهترین قصاید ادب عباسی را برای مخاطب قابل فهم سازد و با رویکرد فرمالیستی، جنبههای زیباییشناسی ...
بیشتر
در رابطه با شعر و ادبیات عصر عباسی، نقدها و تحلیلهای متعددی به رشتۀ تحریر درآمده است. کتاب فی الشعر العباسی، تحلیل وتذوق، اثر ابراهیم عوض، ناقد و ادیب مصری است که میکوشد با زبانی ساده و به دور از تکلف و اصطلاحات پیچیدۀ نقدی، برجستهترین قصاید ادب عباسی را برای مخاطب قابل فهم سازد و با رویکرد فرمالیستی، جنبههای زیباییشناسی آن را تبیین کند. پژوهش حاضر با معرفی جایگاه و هدف این کتاب، آن را در شکل و محتوا، مورد نقد و ارزیابی قرار میدهد. از مزایای کتاب میتوان به جنبۀ کاربردی آن، تناسب طرح جلد با موضوع، انتخاب شاهکارهای دورۀ عباسی، و غلبۀ تحلیل و تحقیق بر تقلید و جمعآوری اشاره کرد. نداشتن مقدمۀ مناسب و کافی، نداشتن نتیجه، نداشتن فهرست منابع و عدم توجه به همۀ مبانی نقد زیباشناسی و تطبیق آنها بر قصاید، از مهمترین اشکالات کتاب است. درمجموع اثر حاضر بهدلیل ویژگی کاربردی خود میتواند بهعنوان دو واحد درسی برای دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی ارشد بهعنوان درس «نقد و تحلیل زیباییشناسی شعر عباسی» تدریس شود.
سید اسماعیل قاسمی موسوی
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1400، ، صفحه 169-195
چکیده
کتاب هجرة النصوص، دراسات فی الترجمة الأدبیة و التبادل الثقافی نوشتۀ عبده عبود، ازجمله آثار مهم و درعین حال اندکی است که به مسئلۀ ترجمه در ادبیات تطبیقی پرداخته و در آن اهمیت ترجمه در روابط بینافرهنگی و منافع این روابط، آموزش زبان عربی در آلمان و بالعکس و... تبیین شده است. در مقالۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش شده تا گذشته از بررسی ...
بیشتر
کتاب هجرة النصوص، دراسات فی الترجمة الأدبیة و التبادل الثقافی نوشتۀ عبده عبود، ازجمله آثار مهم و درعین حال اندکی است که به مسئلۀ ترجمه در ادبیات تطبیقی پرداخته و در آن اهمیت ترجمه در روابط بینافرهنگی و منافع این روابط، آموزش زبان عربی در آلمان و بالعکس و... تبیین شده است. در مقالۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش شده تا گذشته از بررسی مضامین این کتاب و قابلیت پیشنهاد آن بهمنزلۀ منبع درسی در رشتۀ زبان و ادبیات عربی، با توجه به بیان دیدگاههای اجتماعی و نظرات نویسنده در زمینۀ سیاستگذاری فرهنگی، و نیز با توجه به قابلیتها و ابزارهای تحلیل گفتمان انتقادی، این اثر در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین که در رویکرد تحلیل انتقادی فرکلاف بدانها توجه میشود، بررسی شود. بازتاب نگرانیهای مؤلف از عملکرد ضعیف عرب در زمینۀ روابط بینافرهنگی، واگذار کردن میدان به اسرائیل در این زمینه، سوء استفادۀ اسرائیل از این شرایط و سعی در ترسیم تصویری منفی از عرب در اذهان عمومی در جهان و همچنین اهمیت ترجمه در روابط بینافرهنگی، منافع فراوان برای عرب در این روابط و... از مسائلی هستند که بهسبب اهمیت در دید عبده عبود، در کتاب بسامد بالایی دارد.
امیر فرهنگ نیا
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 167-188
چکیده
هدف از تألیف کتاب در حوزه شعر پایداری معاصر، آشنایی مخاطب با عناصر پایداری است تا مؤلف بتواند بر اشتیاق و انگیزه مراجعه به چنین حوزهای بیفزاید. از این رو کتاب شعر پایداری در عراق معاصر در صدد آن بر آمده است تا شمار فراوانی از شاعران پایداری در عراق، در دورهی معاصر را معرفی نموده وبه تحلیل عناصر پایداری در اشعار آنان از دو منظر محتوا ...
بیشتر
هدف از تألیف کتاب در حوزه شعر پایداری معاصر، آشنایی مخاطب با عناصر پایداری است تا مؤلف بتواند بر اشتیاق و انگیزه مراجعه به چنین حوزهای بیفزاید. از این رو کتاب شعر پایداری در عراق معاصر در صدد آن بر آمده است تا شمار فراوانی از شاعران پایداری در عراق، در دورهی معاصر را معرفی نموده وبه تحلیل عناصر پایداری در اشعار آنان از دو منظر محتوا و سبک بپردازد. فضای کلی کتاب، ترسیم کننده فضای سیاسی عراق، کودتای حزب بعث، شعر پایداری در عراق، تبیین اهمیت موضوع پایداری در ادبیات عراق، دسته بندی هشت شاعر در دو بخش نسل اول و نسل دوم و بررسی شعر پایداری آنان در دو بخش محتوایی و سبکشناختی است. هر چند انتظارات مخاطب در این حوزه برآورده نشده ونتیجه ارزیابی و مطالعه این کتاب، از آن حکایت دارد که نویسنده در بررسی وتحلیل شعر پایداری معاصر عراق با ویکردی توصیفی–تحلیلی، تا حدودی در دستهبندی شاعران از ترتیب موضوعی، خارج وبه نوعی به خلط مبحث دچار شده و در کنار آن تناسبی میان حجم بعضی فصلها و مطالب ارائه شده وجود ندارد. بر همین اساس میتوان این کتاب را در شمار آثاری دانست که به بررسی مروری وگذرای موضوع پایداری در شعر معاصر عراق پرداخته و به عنوان مرجعی برای خواننده در شناسایی قصیدههای متناسب با موضوع پایداری مطرح میشود. مرجعی که در تلاش است به نوعی، به گردآوری آثار برخی از شاعران عراقی برای پژوهشگر حوزه ادبیات پایداری بپردازد تنها به جنبههایی از موضوع پایداری پرداخته وزوایای بسیاری از آن مسکوت مانده است.