نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی اذربایجان

چکیده

با توجه به شتاب روزافزون تولید علم و انتشارات مقالات، گاهی شاهد شتاب‌زدگی و عدم رعایت اصول مقاله‌نویسی در این مقالات می‌باشیم. بدون شک مقالات چاپ شده در نشریات و مجلات علمی، خالی از عیب و اشکال نخواهد بود و نقد آنها، که به «نقدِ نقد» موسوم شده، زمینۀ‌ یادگیری سایر نویسندگان را فراهم آورده و نیز سبب برطرف شدن ایراد و اشکال مقالات بعدی خواهد گشت. مجلۀ ادب عربی که توسط دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران مدیریت می‌شود، یکی از مجلات معتبر علمی - پژوهشی به شمار می‌رود. نویسندگان پژوهش حاضر به منظور بررسی انتقادی این مجله، 10 مقالۀ تطبیقیِ نگاشته‌شده به زبان فارسی را که از ده شمارۀ آخر آن انتخاب شده، به روش توصیفی- تحلیلی آنها را از جنبه‌های ساختاری مانند: عنوان، چکیده، کلیدواژگان، ارتباط نتیجه‌ با سؤالات و نیز منابع و استناددهی مورد بررسی قرار داده و با استفاده از نرم‌افزارspss مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد این مقالات از حیث اسلوب مقاله‌نویسی در سطحی قابل قبول قرار دارند امّا برخی کاستی‌ها در ساختار آنها مشاهده می‌شود مانند: 5 عنوان نادرست که بیشتر به استفاده از کلمۀ «بررسی» در عنوان برمی‌گردد. چکیدۀ مقالات نیز دارای ضعف‌هایی مانند عدم طرح روش، هدف، نتایج و مکتب مورد استفاده است. در چندین مورد از مقدمۀ مقالات نیز روش، هدف و سؤال پژوهش مطرح نشده است. بارزترین نقص مقالات به کلیدواژگان و نیز عدم ذکر مکتب تطبیقی مورد استفاده برمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها

استاپلتون، پل (1374)، شیوۀ نوشتن مقالات تحقیقی، ترجمة محمدرضا نایینیان و محمد آرمند، تهران: شاهد.
اشرفی‌ریزی، حسن و حسن کاظم‌پور (1387)، روش تحقیق و گزارش‌نویسی، همدان: سپهر دانش.
آخوندزاده، شاهین و همکاران (1386)، مبانی نگرش علمی، تهران: مرز فکر.
باب‌الحوائجی، فهیمه و مهرزاد یزدیان ‌راد (1389)، «تحلیل محتوای مقالات مجلات تخصصی کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی دربارۀ ترویج کتاب‌خوانی و کتاب‌خانه‌های کودکان از سال 1378 تا 1387»، فصل‌نامة نهاد کتاب‌خانه‌های عمومی کشور، دورة شانزدهم، ش 4.
باوان‌پوری، مسعود و همکاران (1394)، «بررسی و نقد مقالات پژوهشی؛ مطالعة موردی: چهار مقاله با موضوع اسطوره»، مطالعات انتقادی ادبیات، س 2، ش 6.
برسلر، چارلز (1389)، درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های نقد ادبی، تهران: نیلوفر.
پاینده، حسین (1393)، گشودن رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی، تهران: مروارید.
جانانی، پیمان و همکاران (1391)، «تحلیل محتوای مقالات نشریات دانشکده‌های پرستاری و مامایی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران»، مراقبت‌های پرستاری و مامایی، دورة دوم، ش 1.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1395)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
خاکی، غلامرضا (1391)، روش تحقیق در مدیریت (با رویکرد پیمایشی)، تهران: فوژان.
الخفاجی، محمّدعبدالمنعم (بی‌تا)، البحوث الأدبیة، مناهجها و مصادرها، بیروت: دارالکتاب اللبنانیة.
خورشیدی، عباس و حمیدرضا قریشی (1381)، راه‌نمای تدوین رساله و پایان‌نامۀ تحصیلی، تهران: سیطرون.
دلاور، علی (1383)، روش‌های تحقیق پیشرفته، تهران: علوم تحقیقات.
راز، عبدالله و احمد رضی (1393)، «بررسی و نقد مقالات علمی ـ پژوهشیِ مرتبط با ادبیات در دهة 1380 شمسی»، فصل‌نامة پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 32.
رضایی، امیر (1385)، پایه‌های پژوهش و تحقیق در علوم پزشکی، تهران: بشری.
سمیعی گیلانی، احمد (1383)، آیین نگارش، تهران: نشر دانشگاهی.
ضیف، شوقی (1972)،  البحث الأدبی، طبیعته، مناهجه، أصوله، مصادره، قاهره: دار المعارف.
عسکری، صادق (1389)، «نقدی بر انتخاب موضوع و عنوان مقاله در مجلات علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات عربی»، مجلة زبان و ادبیات عربی، ش 2، س 1.
عسکری، صادق (1391)، «نقد و بررسی منابع استنادی در مقالات علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی»، ادب عربی، ش 1.
علیزاده، ولی‌اله و محمدعلی قاسمی (1390)، شیوۀ مقاله‌نویسی، قم: مرکز فقهی ائمة اطهار.
غلامی، طاهره (1395)، «تحلیل محتوای مقالات فصل‌نامة اخلاق در علوم و فناوری (1385-1394)»، فصل‌نامة اخلاق در علوم و فناوری، س 11، ش 1.
فتوحی، محمود (1396)، آیین نگارش مقالة علمیـ پژوهشی، تهران: سخن.
قهنویه، حسن (1390)، «تحلیل محتوایی و استنادی مقالات چاپ‌شده در مجلۀ علمی پژوهشی مدیریت اطلاعات سلامت»، مدیریت اطلاعات سلامت، دورة هشتم، ش 1.
مستخدمین حسینی، حمید (1394)، «مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی»، ماه‌نامة کار و جامعه، ش 187.
مهدوی، محمدتقی (1366)، چکیده‌نویسی؛ مفاهیم و روش‌ها، تهران: مرکز اسناد و مدارک علمی ایران.
میرزایی، خلیل (1390)، شیوۀ علمی مقاله‌نویسی، تهران: جامعه‌شناسان.
هومن، حیدرعلی (1378)، شناخت روش علمی در علوم رفتاری، تهران: پارسا.