نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کوثر بجنورد- خراسان شمالی- ایران

چکیده

آثاری که به بررسی روش­‌های نقد می­پردازند می­توانند راهنمای خوبی برای علاقه­‌مندان این عرصه باشند. هر چه این نوع آثار جامع­تر باشند کار مخاطبان را راحت­تر می­کنند و نقد این آثار می­تواند به جامع بودن فرایند نقد جامة عمل بپوشاند. بهره­‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی در جریان بررسی کتاب المناهج النقدیة الحدیثه، اسئلة و مقاربات با این هدف بوده که نقاط قوت و ضعف کتاب تبیین شود تا در جریان مطالعۀ این کتاب و حتی تألیفات آتی، مدنظر قرار گیرد. نتایج بررسی این کتاب نشان می­دهد حجم اندک آن سبب شده تا به جامعیت کتاب خدشه وارد شود و نتواند در عرصة آموزشی چندان کاربردی باشد؛ در بررسی رویکردهای نقدی، برخی زیرشاخه­‌ها ذکر نشده و از کنار برخی رویکردهای مهم نقدی با توضیحاتی بسیار کلی و مختصر عبور شده است. نویسنده در برخی موارد مباحث مهمی را به شکلی گذرا مطرح، و بدون تفصیل، رها کرده که توضیحاتی بسیار مختصر در این خصوص ارائه شده است. با وجود حجم کم، مؤلف در برخی موارد مطالب غیرضرور را در کتاب گنجانده و یا سیر تاریخی را ذکر کرده که درعمل کمکی به فهم خواننده از روش نقدی جدید نمی­کند. طبقه­بندی روشنی از مطالب ارائه­شده وجود ندارد و نوعی به­هم ریختگی در چیدمان مباحث به چشم می­خورد. بنابراین، ارائۀ ساختاری روش­مند در شیوه­های نقد، فهم مطلب را راحت­تر می­کرد؛ روشی که براساس آن، باید رویکرد­های نقدی کاربردی توضیح داده می­شد؛ سیر تحول نظریه، نظریه­پردازان شاخص و مبانی نظری روش­های نقدی تشریح می­شد و معایب و محاسن هر رویکرد بدون غرض­ورزی و منصفانه بیان می­شد، به‌نحوی که برای خواننده قابل درک باشد.

کلیدواژه‌ها

آدورنو، ت. (1388). زبان اصالت. ترجمۀ س. جمادی. تهران: ققنوس.
ایزانلو، ا. (1393). تحلیل و نقد جامعه­شناختی داستان­ها نجیب محفوظ و جلال آل­احمد. پایان‌نامۀ دکتری زبان و ادبیات عربی. دانشگاه فردوسی مشهد.
باقری، خ.، و خسروی، ز. (1385). معرفت­شناسی ژنتیک (تکوینی) در دیدگاه پیاژه. حکمت و فلسفه، 1، 7 ـ 22.
برزگر، ا. (1389). رهیافتی بر بومی­سازی علوم انسانی. روش­شناسی علوم انسانی، 63، 29ـ53.
بشیری، ع. (1397). بررسی کتاب مناهج النقد الأدبی العربی المعاصر (عملی ـ تطبیقی). پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 42، 129ـ149.
حسن جاد، ح. (1977). دراسات فی النقد الأدبی. بی­نا.
الخضراوی، ف. (1977). رحلة مع النقد الأدبی. القاهره: دار الفکر العربی.
زیما، پ. (1377). جامعه­شناسی رمان از دیدگاه یان وات، لوکاچ و .... ترجمة م.ج. پوینده. درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیات. تهران: نقش جهان.
سبزی، د.، و جمشیدی، م.ح. (1393). بنیان­های فرهنگی ـ معرفتی بومی­سازی علوم انسانی. معرفت، 198، 13ـ28. 
شایگان، د. (1358). آسیا در برابر غرب. تهران: امیرکبیر.
عرفت­پور، ز. (1398). نقد و بررسی کتاب المنهج النفسی فی النقد الحدیث؛ النقاد المصریون نموذجاً. پژوهش­نامۀ انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، 8، 289 ـ 303 .
فارسیان، م.ر.، و رضایی، ن. (1391). تعهد در شعر و اندیشۀ حافظ و گوته. پژوهش­نامۀ ادبیات غنایی، 18، 51ـ 72.
گلدمن، ل. (1357). فلسفه و علوم انسانی. ترجمۀ ا. پور پیرانفر. تهران: جاویدان.
منتظری، آ. (1397). چشم‌اندازی از رویکردهای نقد نوین؛ بررسی و نقد کتاب مناهج النقد المعاصر. پژوهش­نامۀ انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، 4 (56)، 235ـ253.
میرقادری، س.ف. (1393). نقد و بررسی مناهج النقد الأدبیّ الحدیث: رؤیة إسلامیة. پژوهش­نامۀ انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، 4 (33)، 127 ـ 141.
هویدی، ص. (2015). المناهج النقدیة الحدیثة؛ اسئلة و مقاربات. دمشق: دار نینوی.
هیوز، ا. (1369). آگاهی و جامعه. ترجمة ع. فولادوند. تهران: اندیشه­های عصر نو.