نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه لرستان، لرستان،

چکیده

کتاب هجرة النصوص، دراسات فی الترجمة الأدبیة و التبادل الثقافی نوشتۀ عبده عبود، ازجمله آثار مهم و درعین ­حال اندکی است که به مسئلۀ ترجمه در ادبیات تطبیقی پرداخته و در آن اهمیت ترجمه در روابط بینافرهنگی و منافع این روابط، آموزش زبان عربی در آلمان و بالعکس و... تبیین شده است. در مقالۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش شده تا گذشته از بررسی مضامین این کتاب و قابلیت پیشنهاد آن به‌منزلۀ منبع درسی در رشتۀ زبان و ادبیات عربی، با توجه به بیان دیدگاه­های اجتماعی و نظرات نویسنده در زمینۀ سیاستگذاری فرهنگی، و نیز با توجه به قابلیت­ها و ابزارهای تحلیل گفتمان انتقادی، این اثر در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین که در رویکرد تحلیل انتقادی فرکلاف بدان­ها توجه می­شود، بررسی شود. بازتاب نگرانی­های مؤلف از عملکرد ضعیف عرب در زمینۀ روابط بینافرهنگی، واگذار کردن میدان به اسرائیل در این زمینه، سوء استفادۀ اسرائیل از این شرایط و سعی در ترسیم تصویری منفی از عرب در اذهان عمومی در جهان و همچنین اهمیت ترجمه در روابط بینافرهنگی، منافع فراوان برای عرب در این روابط و... از مسائلی هستند که به‌سبب اهمیت در دید عبده عبود، در کتاب بسامد بالایی دارد.

کلیدواژه‌ها

آقاگل­زاده، ف.،  و طارمی، ط. (1395). تحلیل زبان­شناختی گفتمان­های رقیب در پروندۀ بورسیه­های تحصیلیک رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف. جستارهای زبانی، 6 (34)، 391ـ414.
آقاگل­زاده، ف. (1386). تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات. ادب‌پژوهی، 1، 17ـ27.
آقاگل­زاده، ف. (1386). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی و فرهنگی.
باسنت، س. (1390). از ادبیات تطبیقی تا ترجمه‌پژوهی. ترجمۀ صالح حسینی. تهران: ادبیات تطبیقی.
پروینی، خلیل (1394). آسیب­شناسی ادبیات تطبیقی در جهان عرب، نقدی بر الأدب المقارن مشکلات و آفاق. پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، 1، 1ـ17.
حرب بیار، س.، و اریک، ل. (1993). الخلیج الملف السری. بیروت: شرکة المطبوعات للتوزیع و النشر.
الخطیب، ح. (1999). آفاق الأدب المقارن عربیا و عالمیا. بیروت: دارالفکر المعاصر.
دیب، ک. (2012). تاریخ سوریة المعاصر، من الإنتداب الفرنسی إلی صیف 2011. بیروت: دارالنهار للنشر.
دیب، ک.  (2015). الحرب السوریة تاریخ سوریة المعاصر. بیروت: دارالنهار للنشر.
الزعبی، ا.ا. (2015). الأمثال الشعبیة و مناسباتها. بیروت: دارالکاتب.
سلطانی، س.ع.ا. (1387). قدرت، گفتمان و زبان، سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر نی.
صفایی، ع.، و علیزاده جوبنی، ع. (1393). تحلیل گفتمان و گفتمان طنز در شعر «حرف آخر» شاملو. زبان و ادبیات فارسی، 77،  133ـ154.
طاهری موسوی، م. (1385).ژئوپلتیک جنگ دوم خلیج فارس. فصل­نامۀ جغرافیایی سرزمین، 9، 103ـ111.
طهماسبی، ع.، و همایونی، س.، و صابری، ش. (1392). لایه­های زبانی و بافت بیرونی در تعادل ترجمه­ای. پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، 7، 151ـ176.
عبود، ع. (1995). هجرة النصوص، دراسات فی الترجمة الأدبیة و التبادل الثقافی. دمشق: منشورات اتحاد کتاب العرب.
عنانی، م. (2003). الترجمة الأدبیة بین النظریة و التطبیق. القاهرة: الشرکة المصریة العالمیة للنشر ـ لونجمان.
کریمپور، ن. (1395 ب). تحلیل گفتمان اقتصادی اشعار خاقانی شروانی. زبان و ادبیات فارسی، 81، 223ـ255.
هولمز، ج.، و ایتامار، ا.ز.، و هنس، و.، و ونوتی، ل. (1390). بازاندیشی ترجمه. ترجمۀ م. بلوری و ک. بلوری. تهران: قطره.
سرفصل و برنامه­های درسی مقطع کارشناسی ارشد، مترجمی زبان عربی، مصوبۀ 855 جلسۀ شورای برنامه­ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ 16/6/1393.
سرفصل و برنامه­های درسی مقطع دکتری تخصصی، رشتۀ مطالعات ترجمۀ عربی، مصوبۀ 855 جلسۀ شورای برنامه­ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ 16/6/1393.
سرفصل درسی مقطع کارشناسی پیوستۀ زبان وادبیات عربی، مصوبۀ 772 جلسۀ شورای برنامه­ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ 17/7/1389.
سرفصل و برنامه­های درسی کارشناسی پیوسته،  رشتۀ مترجمی زبان عربی مصوبه 825 جلسۀ شورای برنامه­ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ 20/12/1391.
برنامۀ درسی بازنگری‌شدۀ دورۀ دکتری تخصصی رشتۀ زبان و ادبیات عربی، مصوبۀ 861 جلسۀ شورای برنامه­ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ 16/03/1394.