سید محمدرضا ابن‌الرسول
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 1-20
چکیده
پیدایش گونه‌های جدید ادبی از یکسو و نگرش‌های زبان‌شناختی به ادبیات از سوی دیگر ضرورت بازنگری در آموزه‌های بلاغت سنتی را محسوس‌تر کرد و درنهایت به نقد جدیِ ساختار و محتوای بلاغت قدیم و بازنگاری یا نونگاری آنها و پدید آمدن بلاغت جدید انجامید. از جملۀ ده‌ها اثری که به زبان عربی در این باره نگاشته شده کتاب البلاغة الجدیدة (تنظیرٌ ...
بیشتر
پیدایش گونه‌های جدید ادبی از یکسو و نگرش‌های زبان‌شناختی به ادبیات از سوی دیگر ضرورت بازنگری در آموزه‌های بلاغت سنتی را محسوس‌تر کرد و درنهایت به نقد جدیِ ساختار و محتوای بلاغت قدیم و بازنگاری یا نونگاری آنها و پدید آمدن بلاغت جدید انجامید. از جملۀ ده‌ها اثری که به زبان عربی در این باره نگاشته شده کتاب البلاغة الجدیدة (تنظیرٌ لبلاغة البیان و التبیین) تألیف محمد خاقانی است. مقالۀ پیشِ رو به پیشنهاد گروه زبان و ادبیات عربیِ شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با روش سنتیِ نقد کتاب به بررسی شکلی و محتوایی این کتاب پرداخته، و درنهایت در پذیرش ِآن بهمنزلۀ کتابی درسی تردید جدی وارد کرده است.
فاطمه اکبری زاده
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 21-44
چکیده
کتابفی مناهج تحلیل الخطاب السردی اثر عمر عیلان در حوزۀ روایتپژوهی ساختارگرا با معرفی و تبیین نظریههای مختلف به خوانش انواع رویکردهای نقدی در متون پرداخته است. این جستار با بهره از شاخصهای نقد کتاب به بررسی این اثر میپردازد و ضمن بیان اثربخشی کتاب در مطالعات روایتپژوهی، مؤلفههای شکلی و محتوایی آن را موردنظر قرار میدهد. ...
بیشتر
کتابفی مناهج تحلیل الخطاب السردی اثر عمر عیلان در حوزۀ روایتپژوهی ساختارگرا با معرفی و تبیین نظریههای مختلف به خوانش انواع رویکردهای نقدی در متون پرداخته است. این جستار با بهره از شاخصهای نقد کتاب به بررسی این اثر میپردازد و ضمن بیان اثربخشی کتاب در مطالعات روایتپژوهی، مؤلفههای شکلی و محتوایی آن را موردنظر قرار میدهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، محتوا و مباحث مطرحشده در کتاب را بررسی میکند و در کنار نقد شکلی، به نقد محتوایی آن میپردازد تا میزان کارآمدی این اثر را برای بهرهمندی پژوهشگران ادبیات عربی روشن سازد. این کتاب با توجه به رویکردهای سهگانۀ خود در مطالعۀ روایتپژوهی متن و خوانش روانشناسی و جامعهشناسی متن به نظریات متنوع و متعددی اشاره دارد و اطلاعات مفید و گستردهای به خوانندگان ارائه میدهد، اما همین تنوع باعث شده است که گاه بهدلیل اختصارگویی، به همۀ جوانب یک دیدگاه و دستادوردهای آن پرداخته نشود. این کتاب خوانشی دوباره از رویکرد ساختارگراست، اما صرفاً توصیف و تبیین شاخصه‌های اجرایی کاربردی نظریهها و نه نقد همهجانبه و دقیق آن است.
ابوالحسن امین مقدسی؛ مهدیه قیصری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 45-73
چکیده
در میان منابع شعر عربی با جُنگ‌ها و مجموعههای متعددی روبهرو هستیم که هر کدام با اسلوب خاص خود از قرنهای اولیۀ اسلام تا دوران معاصر سعی در گردآوری اشعار داشته‌اند. این گنجینه‌های ادبی تعیین‌کنندۀ هویت فرهنگی و تمدنی ملت‌ها هستند و در اهمیت آنها همین بس که بنای تمدن کنونی جز با احیای این میراث در قالب جمعآوری، بازخوانی ...
بیشتر
در میان منابع شعر عربی با جُنگ‌ها و مجموعههای متعددی روبهرو هستیم که هر کدام با اسلوب خاص خود از قرنهای اولیۀ اسلام تا دوران معاصر سعی در گردآوری اشعار داشته‌اند. این گنجینه‌های ادبی تعیین‌کنندۀ هویت فرهنگی و تمدنی ملت‌ها هستند و در اهمیت آنها همین بس که بنای تمدن کنونی جز با احیای این میراث در قالب جمعآوری، بازخوانی و ارزیابی ممکن نخواهد بود. کتاب سیری در شعر عربی تألیف و تدوین حبیبالله عباسی در صدد است تا منتخبی از دیوان الشعر العربی ادونیس را تدوین کند و تصویری دقیق و جامع از اشعار دورۀ جاهلی تا سقوط بغداد بهدست دهد و سیر تحول آن را برای مخاطبان فارسی‌زبان ترسیم کند. ویژگی منحصربهفرد این منتخب، ارزیابی متفاوت از اشعار عربی است، بهگونهای که تنها معیار گزینش اشعار، بُعد ابداعی و هنری آنهاست و به دیگر عواملی چون محتوای سیاسی یا ایدئولوژیک توجه نشده است. گفتار پیشرو در نظر دارد با خوانشی تحلیلی ـ انتقادی ضمن معرفی کتاب به ارزیابی شکلی و محتوایی این کتاب بپردازد و موارد قوت و ضعف آن را بیان کند. نتایج نشان میدهد مهمترین موارد ضعف کتاب در بخش شکلی شامل عدم چینش صحیح ابیات، عدم رعایت رسمالخط عربی و در برخی موارد عدم معادل‌سازی صحیح است؛ همچنان که ضعف در مسئلهمندی کتاب، عدم جامعیت در بررسی عوامل مؤثر در تحول شعر عربی، عدم استناد کافی به منابع و مستندات مربوط در این زمینه، نداشتن جمعبندی و نتیجهگیری، عدم ارتباط طولی و انسجام برخی از فصل‌های کتاب و نداشتن رویکرد تحلیلی از مهمترین موارد ضعف محتوایی آن بهشمار می‌رود.
ساجد زارع؛ فاطمه جمشیدی
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 75-98
چکیده
مهارت نگارش بهمنزلۀ آخرین مهارت زبانی با وجود اهمیت بسزایی که در آموزش زبان عربی دارد، تاکنون در ایران نویسندگان کتابهای دانشگاهی و پژوهشگران کمتر بدان توجه کردهاند. چنانچه شواهد نشان میدهد بیشتر دانشجویان و دانشآموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی با مشکلات فراوانی در زمینة نگارش به زبان عربی روبهرو هستند. یکی ...
بیشتر
مهارت نگارش بهمنزلۀ آخرین مهارت زبانی با وجود اهمیت بسزایی که در آموزش زبان عربی دارد، تاکنون در ایران نویسندگان کتابهای دانشگاهی و پژوهشگران کمتر بدان توجه کردهاند. چنانچه شواهد نشان میدهد بیشتر دانشجویان و دانشآموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی با مشکلات فراوانی در زمینة نگارش به زبان عربی روبهرو هستند. یکی از عوامل مؤثر در این امر، عدم دسترسی به منبع آموزشی کامل است که راهکارهای عربینویسی براساس اصول آموزش زبان در آن ارائه شده باشد. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی و تحلیل کیفی و انتقادی، مجموعة الرائد فی تعلیم اللغة العربیة ـ کتاب الإنشاء تألیف مسعود فکری را از دو جنبة شکلی و محتوایی ارزیابی کرده است. نتایج تحلیل نشان میدهد که توجه به افزایش توانش زبانی زبانآموز پس از مطالعة این کتاب و یادگیری و بهکار بردن نکتههای آموزشی آن، همچنین استفادة دقیق و مناسب از رنگها در طراحی جلد و صفحهآرایی آن و نگارش متن با قلم واضح و خوانا ازجمله موارد قوت این کتاب است، در حالی که گزینش متون ادبی فراوان و درج برخی از تمرینها که بهدلیل عدم بسترسازی آموزشی لازم، با سطح علمی و شناختی زبانآموزان غیرگویشور به زبان عربی همخوانی ندارد، از موارد ضعف آن بهشمار می‌رود.
تورج زینی وند؛ روژین نادری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 99-122
چکیده
عزالدین المناصره از منتقدان فرهنگی ـ سیاسی در حوزة نقد ادبی است که با نگارش کتاب النقد الثقافی المقارن؛ منظور جدلی تفکیکیبر غنای ادبیات تطبیقی در جهان عرب افزوده است. مؤلف در این کتاب، ضمن تعریف نقد فرهنگی و هم‌پوشانی آن با سایر حوزه‌های علوم انسانی، به نارسایی و تأثیرات منفی نقد غربی بر هنر و ادبیات جهان اشاره و بر حفظ هویت آن تأکید ...
بیشتر
عزالدین المناصره از منتقدان فرهنگی ـ سیاسی در حوزة نقد ادبی است که با نگارش کتاب النقد الثقافی المقارن؛ منظور جدلی تفکیکیبر غنای ادبیات تطبیقی در جهان عرب افزوده است. مؤلف در این کتاب، ضمن تعریف نقد فرهنگی و هم‌پوشانی آن با سایر حوزه‌های علوم انسانی، به نارسایی و تأثیرات منفی نقد غربی بر هنر و ادبیات جهان اشاره و بر حفظ هویت آن تأکید کرده است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، ضمن معرفی اثر، به ارزیابی نقد فرهنگی از دیدگاه مناصره و دیدگاههای ایدئولوژیکی وی به مباحث ادبی و هنری در کتاب مذکور پرداخته است. گفتنی است به چالش کشیدن افکار ملی و فراملی و معرفی نقد فرهنگی تطبیقی به عرصة نقد تطبیقی جهان عرب، ازجمله مزایای کتاب مورد پژوهش مناصره است. البته کلیگویی، نادیده گرفتن واقعیتها، عدم ذکر مستندات و ادله جهت اثبات مدعای خویش، نبود روند منطقی و اصولی جهت ورود به موضوع و عدم دستهبندی مطالب، ازجمله نقدهای محتوایی و ساختاری است که بر کتاب مناصره وارد شده و در پژوهش حاضر به تفصیل دربارة آنها سخن رفته است.
مهدی عابدی جزینی
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 123-143
چکیده
خوانشِ نقدی در عرصههای گوناگون، میزان کارایی و تأثیرگذاری متن مورد بررسی را برای مخاطب هویدا میسازد و ویژگیهای مثبت و منفی متن را تبیین میکند، زیرا نگرش نقادانه، خاستگاهی سازنده است که خللهای موجود، کاستیها و کمبودها را نشان میدهد. موضوع نقد ادبی در سرزمین اندلس، کمتر مورد توجه ناقدان و تحلیلگران ادبی بوده است. ...
بیشتر
خوانشِ نقدی در عرصههای گوناگون، میزان کارایی و تأثیرگذاری متن مورد بررسی را برای مخاطب هویدا میسازد و ویژگیهای مثبت و منفی متن را تبیین میکند، زیرا نگرش نقادانه، خاستگاهی سازنده است که خللهای موجود، کاستیها و کمبودها را نشان میدهد. موضوع نقد ادبی در سرزمین اندلس، کمتر مورد توجه ناقدان و تحلیلگران ادبی بوده است. شاید دلیل این مسئله، اطلاعات اندک و کاستی منابع نقدی انتشاریافته در این برهۀ ادبی است تا تصویر شفاف و روشنی از آن در ذهن پژوهشگر، نقش ببندد. ازجمله آثاری که تاریخچۀ نقد ادبی در این دوران را مورد بررسی قرار داده، کتاب تاریخ النقد الأدبی فی الأندلس اثر محمد رضوان الدایة، استاد دانشگاه دمشق است. چون این اثر، در عرصۀ بررسی وضعیت نقد ادبی در دورۀ اندلس پیشگام بوده است، و با وجود نگارش تألیفات فراختر و دقیقتر، در خورِ نقد و بررسی است، برآنیم با تکیه بر روش تحلیلی ـ توصیفی و با استناد به نمونههایی از اثر، به ارزیابی کتاب بپردازیم. در روند پژوهش به این نتیجه رسیدیم که استفاده از منابع معتبر و دست اول و گاهی آثار خطی، تفصیل موضوع و بیان تاریخچۀ نقد ادبی و نظریات و و رویکردهای نقدی این دوران، از نقاط قوت این اثر محسوب میشود. توجه نکردن به گزینش یک روش تحقیق علمی صحیح و نداشتن ایجاز، اشکالات شکلی، اشتباهات تایپی و نگارشی از نقاط ضعف این اثر است. این اثر تنها به تاریخچۀ نقد ادبی در این دوره و اشاره به نظریات و دیدگاههای ادیبان و ناقدان از لابهلای آثار نقدی و بلاغی آنان بسنده کرده و به لایههای ژرفتر مسئله، رخنه نکرده است.
صادق عسکری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 145-166
چکیده
نقد و بررسی انتقادی تولیدات علمی، و یادآوری موارد قوت و ضعف آنها، رشد و ارتقای کیفی آثار علمی را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در نگارش علمی، پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب شکوه متنبیأثر موسی اسوار، که دربردارندۀ ترجمه و شرح فارسی 55 قصیدۀ مشهور متنبی است، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، نقد و ...
بیشتر
نقد و بررسی انتقادی تولیدات علمی، و یادآوری موارد قوت و ضعف آنها، رشد و ارتقای کیفی آثار علمی را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در نگارش علمی، پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب شکوه متنبیأثر موسی اسوار، که دربردارندۀ ترجمه و شرح فارسی 55 قصیدۀ مشهور متنبی است، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، نقد و بررسی شده است. نتایج بهدست آمده از بررسی این کتاب نشان میدهد که کتاب حاضر دارای موارد قوت شکلی و محتوایی فراوانی ازقبیل صحافی زیبا و حروفنگاری حرفهای، دقت در تایپ و املای کلمات، انتخاب عنوان زیبا و الهامبخش، و مهمتر از همه مهارت فراوان در فهم معنای ابیات عربی، است. اما مهمترین نقص‌های شکلی و محتوایی این کتاب عبارتاند از: فقدان طراحی جلد، نوشتن عنوان کتاب و عنوانهای مباحث در پایین تمامی صفحات کتاب به جای بالای صفحات، فقدان مقدمۀ روشمند در آغاز کتاب، آشفتگی در تنظیم بخشهای اصلی کتاب که به جدایی و فاصله بین دو بخش ترجمه قصاید و شرح آنها منجر شده است، فقدان ارجاعات و استنادات و درنتیجه عدم ذکر منابع تحقیق و ترجمه، و مهمتر از همه کاربرد فراوان واژهها و عبارات مبهم و نامأنوس عربی فارسی.
عبدالحسین فقهی؛ محمد رضا غفاری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 167-189
چکیده
در رابطه با شعر و ادبیات عصر عباسی، نقدها و تحلیلهای متعددی به رشتۀ تحریر درآمده است. کتاب فی الشعر العباسی، تحلیل وتذوق، اثر ابراهیم عوض، ناقد و ادیب مصری است که میکوشد با زبانی ساده و به دور از تکلف و اصطلاحات پیچیدۀ نقدی، برجستهترین قصاید ادب عباسی را برای مخاطب قابل فهم سازد و با رویکرد فرمالیستی، جنبههای زیباییشناسی ...
بیشتر
در رابطه با شعر و ادبیات عصر عباسی، نقدها و تحلیلهای متعددی به رشتۀ تحریر درآمده است. کتاب فی الشعر العباسی، تحلیل وتذوق، اثر ابراهیم عوض، ناقد و ادیب مصری است که میکوشد با زبانی ساده و به دور از تکلف و اصطلاحات پیچیدۀ نقدی، برجستهترین قصاید ادب عباسی را برای مخاطب قابل فهم سازد و با رویکرد فرمالیستی، جنبههای زیباییشناسی آن را تبیین کند. پژوهش حاضر با معرفی جایگاه و هدف این کتاب، آن را در شکل و محتوا، مورد نقد و ارزیابی قرار میدهد. از مزایای کتاب میتوان به جنبۀ کاربردی آن، تناسب طرح جلد با موضوع، انتخاب شاهکارهای دورۀ عباسی، و غلبۀ تحلیل و تحقیق بر تقلید و جمعآوری اشاره کرد. نداشتن مقدمۀ مناسب و کافی، نداشتن نتیجه، نداشتن فهرست منابع و عدم توجه به همۀ مبانی نقد زیباشناسی و تطبیق آنها بر قصاید، از مهمترین اشکالات کتاب است. درمجموع اثر حاضر بهدلیل ویژگی کاربردی خود میتواند بهعنوان دو واحد درسی برای دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی ارشد بهعنوان درس «نقد و تحلیل زیباییشناسی شعر عباسی» تدریس شود.
حسین کیانی؛ زینب انصاری
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 191-211
چکیده
هدف این پژوهش ارزیابی ساختاری مقالههای حوزۀ ادبیات عربی نشریۀ ادبیات پایداری است. روش پژوهش تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی) است که دادههای کیفی پس از جمعآوری از طریق پرسشنامه و با آمار توصیفی و نرمافزار اکسل به دادههای کمی تبدیل شدهاند. جامعۀ آماری این پژوهش مقالههای نشریۀ ادبیات پایداری در حوزۀ ادبیات عربی ...
بیشتر
هدف این پژوهش ارزیابی ساختاری مقالههای حوزۀ ادبیات عربی نشریۀ ادبیات پایداری است. روش پژوهش تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی) است که دادههای کیفی پس از جمعآوری از طریق پرسشنامه و با آمار توصیفی و نرمافزار اکسل به دادههای کمی تبدیل شدهاند. جامعۀ آماری این پژوهش مقالههای نشریۀ ادبیات پایداری در حوزۀ ادبیات عربی از سال 1388 تا 1396 است که درمجموع 16 شماره را شامل میشود که از این تعداد 72 مقاله به حوزۀ ادبیات عربی اختصاص دارد. نتایج پژوهش نشان میدهد که مقالهها با توجه به معیارهای هفتگانۀ مطرحشده در پرسشنامه از سال 1388 تا سال 1396 روند رو به رشد داشته‌اند. بیشترین اشکالها به سالهای آغازین مجله برمیگردد و این مشکلات تا سال 1394 وجود داشت، ولی پس از آن، مقالهها با ساختار تعریفشدۀ مقالههای علمی ـ پژوهشی مطابقت بیشتری دارند. بارزترین اشکالها در قسمت مقدمۀ مقالهها بود. نبودن انسجام بین هدف، سؤال، و پیشینۀ مقالهها از مهمترین کاستیهای مقدمۀ مقالهها بود.
سیدرضا میراحمدی
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 213-236
چکیده
کتاب‌هایی که در یک موضوع نگاشته میشود گاهی این سؤال را درپی دارد که با وجود بودن یکی، فایدة بعدی چیست؟ آیا نقص یا خللی نویسندة دوم را بر آن داشته که دست به نگارش جدیدی بزند یا حتی فراتر از آن با وجود بودن تألیفات فراوانی در متون منتخب، که گاهی با شرح و تحلیل همراه است، چه سودی به‌بار می‌آورد؟ دو کتاب موردنقد در یک سال نگاشته شده و ...
بیشتر
کتاب‌هایی که در یک موضوع نگاشته میشود گاهی این سؤال را درپی دارد که با وجود بودن یکی، فایدة بعدی چیست؟ آیا نقص یا خللی نویسندة دوم را بر آن داشته که دست به نگارش جدیدی بزند یا حتی فراتر از آن با وجود بودن تألیفات فراوانی در متون منتخب، که گاهی با شرح و تحلیل همراه است، چه سودی به‌بار می‌آورد؟ دو کتاب موردنقد در یک سال نگاشته شده و هر کدام با انگیزه‌ای خاص یا احساس نیازی گردآوری شده است. اگر دو تألیف در یک سطح و با رویکرد واحدی بود امر موازنه دقیقتر و قدری سخت‌تر می‌شد، اما از این دو تألیف مختارات عامری درسنامه‌ای برای این مادة درسی بهشمار می‌آید و دیگری در راستای کتابهای سازمان سمت است که بیشتر جنبة آموزشی دارد و معیارهای خاصی نیز برای چاپ این کتاب‌ها دارد. نویسنده قصد خود را تکمیل کتاب تاریخ خود دانسته است. به‌سبب شکل دو اثر و شیوة پرداختن به متون این دوره، مقایسة دقیق بین دو کتاب کمی دشوار به‌نظر می‌رسد. از مهمترین نتایج حاصل از این تحقیق آنکه اشکالات تقریباً فراوان شکلی و محتوایی در هر دو کتاب وجود دارد که نباید در کتابهای آموزشی وجود داشته باشد. گزینش سروده‌ها در کتاب مختارات بیشتر بر اساس واقعیت دانشجوی کارشناسی است و کاملاً یک درسنامه بهشمار می‌آید، اما متون در کتاب المنتخب کامل‌تر و متنوع‌تر است.
حسین میرزائی نیا
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 237-258
چکیده
نگارش کتاب درسی و آموزشی از یکسو به دانش، تخصص و تجربۀ نویسنده و از سوی دیگر نیازمند رعایت معیارهایی است که چنین کتابی باید داشته باشد. بنابراین کتابی که با هدف ویژۀ آموزش در دانشگاه تدوین میشود باید به محک نقد درآید تا قصد و هدف نویسنده ارزیابی شود. این مقاله درپی آن است تا کتاب ملامح الأدب فی العصر العبّاسی الأول نوشتۀ عبدالهادی ...
بیشتر
نگارش کتاب درسی و آموزشی از یکسو به دانش، تخصص و تجربۀ نویسنده و از سوی دیگر نیازمند رعایت معیارهایی است که چنین کتابی باید داشته باشد. بنابراین کتابی که با هدف ویژۀ آموزش در دانشگاه تدوین میشود باید به محک نقد درآید تا قصد و هدف نویسنده ارزیابی شود. این مقاله درپی آن است تا کتاب ملامح الأدب فی العصر العبّاسی الأول نوشتۀ عبدالهادی عبدالله عطیه را از نظر ساختار و شکل ظاهر و محتوا، بر اساس دیدگاه و معیارهایی که ناقدان حوزۀ نقد کتاب ارائه کردهاند، مطالعه و ارزیابی کند. نویسندۀ کتاب در بخش مقدمه اشاره میکند که این کتاب را برای دانشجویان و پژوهشگران نوشته و تلاش داشته است در تلفیق تاریخ ادبیات با متون شعری خواننده را به فهمی از این دوره رهنمون سازد. مهمترین نتایج بهدست آمده از این تحقیق اشاره دارد که این کتاب در شاخصه‌های شکلی دچار کاستی است ازجمله: صفحهآرایی نامناسب، عدم تفاوت فونت متن اصلی و ابیات شعری، باببندی نامناسب و عدم تناسب در حجم آنها و... . در شاخصه‌های محتوایی نیز نقص‌های جدی وجود دارد ازجمله: مشخص نبودن هدف، عدم تناسب بین عنوان و محتوا، فقدان روش و ... . در یک کلام میتوان گفت که این کتاب معیارهای لازم را بهمنزلۀ یک کتاب دانشگاهی برای مقطع کارشناسی ندارد، اما برای مقطع کارشناسی ارشد و دکتری میتواند بهعنوان یک کتاب جنبی در درس تاریخ ادبیات عصر عباسی اول به دانشجویان معرفی شود.
زهره ناعمی
دوره 1، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 259-281
چکیده
هر پژوهش علمی از روش یا مجموعه‌ای از روشها تبعیت کند. کتاب مناهج البحث الأدبی اثر یوسف خُلَیف در زمرۀ آثاری است که در حوزۀ روش‌های تحقیق و شیوۀ تدوین اثری علمی نوشته شده است. مقالۀ حاضر در صدد است با روش توصیفی ـ انتقادی، این کتاب را از نظر شکلی و محتوایی مورد نقد قرار دهد. با توجه به علاقۀ نگارنده به مباحث روش‌شناسی در پژوهش‌های ...
بیشتر
هر پژوهش علمی از روش یا مجموعه‌ای از روشها تبعیت کند. کتاب مناهج البحث الأدبی اثر یوسف خُلَیف در زمرۀ آثاری است که در حوزۀ روش‌های تحقیق و شیوۀ تدوین اثری علمی نوشته شده است. مقالۀ حاضر در صدد است با روش توصیفی ـ انتقادی، این کتاب را از نظر شکلی و محتوایی مورد نقد قرار دهد. با توجه به علاقۀ نگارنده به مباحث روش‌شناسی در پژوهش‌های علمی، کتاب یادشده برای نقد انتخاب شد. نتایج پژوهش نشان میدهد کتاب مذکور دارای محاسن و معایبی است: از محاسن آن طبقهبندی مطالب از علم روش‌شناسی در غرب تا ادبیات عربی؛ اختصاص فصلی به شیوۀ تدوین پایاننامه؛ نقد بیطرفانۀ روش‌های پژوهش در برخی از آثار قدیم و معاصر عربی؛ و ذکر نمونههایی برای آنها، ارائۀ مأخذشناسی در فصل چهارم، و از معایب این کتاب ایرادات چاپی، ویرایشی و گاهی نحوی؛ عدم هماهنگی میان عنوان کتاب و اهداف نویسنده؛ عدم مطابقت عنوان فصلها با محتوای آن؛ عدم مطابقت فهرست مطالب با محتوا؛ و عدم وجود فهرست منابع است.
